Six Sigma, czyli dążenie do perfekcyjnej jakości
Antonina Olszewska
—
18.12.2024
Six Sigma to metodologia zarządzania jakością, której celem jest dążenie do minimalizacji błędów w procesach. Nazwa pochodzi od statystycznego symbolu σ, który służy do oznaczenia odchylenia standardowego, czyli odchylenia od oczekiwanego wyniku lub średniej. W Six Sigma "σ" jest określeniem poziomu oceny procesu, czyli poziomu redukcji defektów. Jest on wyliczany za pomocą rachunku DPMO czyli defects per million opportunities (pol. liczby defektów na milion szans). Oznacza to, że jeżeli firma zdobędzie ocenę 6 sigma, liczba defektów, braków czy usterek wynosi 3-4, na milion. W praktyce oznacza to, że organizacja z powodzeniem spełnia oczekiwania aż 99,9996% klientów, co czyni ją wyjątkowo godną zaufania.
Metoda zarządzania jakością Six Sigma pierwszy raz została wdrożona w połowie lat ‘80 ubiegłego wieku, w firmie Motorola. Organizacja otrzymała za to Amerykańską Nagrodę Jakości w 1988 roku. Fundamentem podejścia Motoroli było przekonanie, że „jakość nie musi kosztować“. Z czasem, po wdrożeniu metody Six Sigma, Motorola znacznie poprawiła swoje wyniki oraz zwiększyła zyski, co przyniosło również korzyści klientom.
Six Sigma w zarządzaniu jakością
Eliminowanie defektów i błędów w procesach to kosztowne wyzwanie, szczególnie dla przedsiębiorstw produkcyjnych. Zatem dążenie do perfekcyjnej jakości, nie tylko pozytywnie wpływa na zadowolenie klientów, ale także przynosi realne zyski. By to osiągnąć konieczne jest ciągłe monitorowanie procesów, zbieranie danych i na ich podstawie, udoskonalanie pracy danej organizacji. Dzięki temu możliwe jest eliminowanie błędów/defektów, jeszcze przed ich wystąpieniem.
Na tym właśnie polega zarządzanie jakością zgodnie z metodą Six Sigma. Metodę można wdrażać poprawiając już istniejące procesy lub tworzyć/projektować zupełnie nowe. Kluczowym narzędziem w doskonaleniu jest cykl DMAIC, obejmujący pięć etapów: Define, Measure, Analyze, Improve, Control.
Nie tylko dla produkcji
Choć Six Sigma kojarzona jest głównie z sektorem produkcyjnym, jej zasady są na tyle uniwersalne, że można je stosować w każdej branży dostarczającej produkty lub usługi. Problemy i błędy występują wszędzie, a dzięki tej metodzie możliwe jest ich skuteczne eliminowanie.
DMAIC – Pięć Kroków Ku Doskonałości:
1. Define - definiowanie problemu
W pierwszej fazie doskonalenia zgodnie z Six Sigma konieczne jest stworzenie pełnego obrazu procesu, który wymaga poprawy. Obejmuje to zrozumienie potrzeb klienta, identyfikację problemów i określenie kluczowych celów. Niezbędne będą również informacje o osobach biorących udział w procesie (role i odpowiedzialności), określenie zasobów, które umożliwią realizację celów, a także wyznaczenie orientacyjnego terminu likwidacji problemów.
2. Measure - pomiar
Metoda Six Sigma wywodzi i opiera się na statystyce, więc trzeba operować na twardych danych. Poprawa, czy też doskonalenie procesu musi mieć swój punkt wyjściowy. Do tego konieczne jest określenie obecnego stanu, czyli np. wydajności danego procesu, produktu, czy też usługi. Trzeba mieć pewność, że operujemy na danych, a nie na teorii. To pozwoli na sprawdzenie, czy wdrożone pomysły i rozwiązania przynoszą rzeczywiste efekty.
3. Analize - analiza
Zebrane w poprzednim kroku dane trzeba przeanalizować. Pozwoli to na przyjrzenie się procesowi i zdefiniowanie rzeczywistych źródeł/przyczyn problemów. Może się okazać, że pierwotne założenia wymagają korekty i potrzebna będzie aktualizacja planów. Precyzyjne określenie przyczyn problemów pozwala uniknąć nietrafionych działań i daje pewność, że firma obrała właściwy kierunek doskonalenia.
4. Improve - udoskonalanie
W tym kroku wdrażane i oceniane są nowe działania i rozwiązania. Sprawdzanie, które rozwiązanie jest odpowiednie, często odbywa się metodą prób i błędów. Dlatego dobrą praktyką jest wdrażanie jednego działania naraz, by prawidłowo ocenić, które dokładnie rozwiązanie przynosi zamierzone efekty.
5. Control - czyli kontrola
Na tym etapie weryfikowana jest skuteczność wdrożonych działań. Ponownie zbierane są dane dotyczące doskonalonego procesu, które powinny być porównane z danymi wyjściowymi. W ten sposób sprawdzany jest trend zmian. Faza kontroli to nie jednorazowe działanie, lecz długofalowy plan audytów i nadzoru nad procesem, mający na celu utrzymanie osiągniętych efektów.
Narzędzia wykorzystywane w metodzie Six Sigma
Na każdym etapie cyklu DMAIC, wykorzystuje się różne narzędzia wspomagające pracę. Poniżej kilka przykładów takich narzędzi wykorzystywanych w branży produkcyjnej, przypisanych do poszczególnych faz.
- Define: FMEA - szacowanie ryzyka w procesie (Failure mode and effects analysis); Process Flow Chart - zdefiniowanie procesu; VSM - mapowanie strumienia wartości;
- Measure: Diagram Pareto - graficzne przedstawienie danych; Arkusz kontrolny - śledzenie procesu, określenie podstawowych wskaźników jakościowych; SPC - statystyczne sterowanie procesem;
- Analize: Diagram Ishikawy - analiza przyczynowo-skutkowa; 5Why - szukanie przyczyn problemów; Regression Analysis - ustalenie zależności między zmienną zależną i niezależną;
- Improve: Kaizen - ulepszanie metodą małych kroków; One piece flow - przepływ jednej sztuki; 5S - stworzenie i utrzymanie dobrze zorganizowanego miejsca pracy;
- Control: Control Plan - plan kontroli procesu; CHECK Process - zweryfikowanie poprawności procesu; Standaryzacja pracy - spisanie wszystkich elementów procesu
Six Sigma, a Lean
Lean i Six Sigma to dwie różne metody doskonalenia procesów. Lean Management, to sposób “szczupłego” zarządzania przedsiębiorstwem, którego głównym celem jest zwiększanie wartości dla klienta i eliminowanie marnotrawstwa. Jest podejściem oddolnym, zaczynając poprawę od najniższych poziomów, angażując przy tym wszystkich pracowników organizacji. Six Sigma koncentruje się natomiast na redukcji błędów i defektów w procesie, opierając się na statystycznych analizach. Opiera się na odgórnej ścieżce ulepszania procesów, kierowanej przez liderów projektów.
Chociaż obie metody różnią się podejściem i korzeniami (Lean wywodzi się z japońskiej Toyoty, a Six Sigma z amerykańskiej Motoroli), mogą się wzajemnie uzupełniać. Ich połączenie pozwala na jednoczesne doskonalenie procesów i minimalizowanie błędów, co czyni organizację bardziej konkurencyjną. Ostateczny wybór zależy jednak od indywidualnych potrzeb i strategii firmy.
Six Sigma to sprawdzona metodologia, która nie tylko poprawia jakość, ale także buduje przewagę konkurencyjną. Jej skuteczność w eliminowaniu błędów sprawia, że znajduje zastosowanie w różnych branżach, od produkcji po usługi, będąc narzędziem uniwersalnym i niezwykle wartościowym.