BHP w produkcji - rozróżnienie sytuacji niebezpiecznych

Zasady związane z bezpieczeństwem i higieną pracy powinien znać każdy pracownik. To dzięki nim m.in. zakład produkcyjny jest odpowiednio przystosowanym i bezpiecznym miejscem dla przebywających w nim osób. Prawidłowo wdrożone i stosowane zasady BHP pozwalają na unikanie wypadków i sytuacji potencjalnie niebezpiecznych. To dlatego ważne jest, żeby przed przystąpieniem do pracy, każda osoba odbyła odpowiednie szkolenia.

Oprócz szkoleń i odpowiedniego przystosowania miejsca pracy, ważne jest także zaangażowanie samych pracowników i ich proaktywne podejście do tematu bezpieczeństwa. Każde zdarzenie, nawet takie, które jest tylko potencjalnie niebezpieczne, powinno być zgłoszone. Dzięki temu pracodawca może poprawiać lub utrzymywać poziom bezpieczeństwa na odpowiednim poziomie, a także szybko reagować w momentach wystąpienia np awarii lub usterki, które zagrażałyby osobom przebywającym np. na hali produkcyjnej.

Wypadki, incydenty i zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Aby skutecznie zapobiegać wypadkom na produkcji, niezbędne jest dokładne rozumienie terminologii związanej z bezpieczeństwem. Każde zdarzenie w miejscu pracy, które potencjalnie może prowadzić do negatywnych konsekwencji, wymaga odpowiedniej klasyfikacji. Trzy kluczowe pojęcia to: wypadek, incydent i zdarzenie potencjalnie wypadkowe.

Wypadki

Według ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wypadek przy pracy to "nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą".

Wypadki dzielimy na kategorie pod względem ilości osób biorących w nich udział, czyli indywidualne i zbiorowe (w wyniku tego samego zdarzenia wypadkowi ulegają co najmniej 2 osoby), a także pod względem ich rozmiaru i wagi: lekkie, ciężkie i śmiertelne.

Wypadek lekki, czyli niewielkie uszkodzenie ciała, powoduje czasową niezdolność do pracy (dłużej niż 3 dni); jest to najczęściej zwichnięcie, skręcenie, skaleczenie, oparzenie, złamanie (bez przemieszczenia).

Wypadek ciężki, czyli poważne lub trwałe uszkodzenie ciała, w wyniku którego pracownik przebywa w szpitalu dłużej niż 5 dni; może to być np utrata wzroku/słuchu, choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu spowodowana wykonywaniem pracy, poważne złamanie, deformacja ciała.

Wypadek śmiertelny, czyli uszczerbek na zdrowiu, który prowadzi do śmierci pracownika (nie później niż rok od zdarzenia.

Gdy dojdzie do wypadku, pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, a także zabezpieczenia miejsca wypadku i wyeliminowania niebezpieczeństwa. Następnie powinny zostać wyjaśnione przyczyny i okoliczności, by w przyszłości nie doszło do podobnego zdarzenia.

Incydenty, czyli niewielkie wypadki, które mogą być zdarzeniami potencjalnie wypadkowymi

Incydent przez różne osoby jest różnie klasyfikowany - jedni zaliczają go do wypadków, inni do zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Ze względu na ich niewielkie konsekwencje, incydenty często są bagatelizowane zarówno przez pracowników, jak i pracodawców. Mowa tutaj o zdarzeniach, podczas których dochodzi do niewielkiego uszczerbku na zdrowiu, pozwalającego na kontynuowanie pracy. Przykładem mogą być różne skaleczenia, czy inne drobne urazy.

Incydent może być również zdarzeniem potencjalnie wypadkowym, który dokładniej opisuję poniżej. To niebezpieczne sytuacje, które mogły doprowadzić do poważnego wypadku, którego udało się uniknąć. (Np. karton wypełniony ciężkimi narzędziami mógł spaść pracownikowi na głowę, jednak doszło tylko do lekkiego otarcia ręki, dzięki szybkiemu refleksowi pracownika).

Zgłaszanie incydentów, pomimo ich małej szkodliwości i niewielkich konsekwencji, może również przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa i warunków w miejscu pracy. Dzięki temu niektórym incydentom można będzie zapobiec w przyszłości.

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe

Sytuacja, która była potencjalnie niebezpieczna i mogła prowadzić do wypadku, jednak w skutek różnych okoliczności (np ktoś w porę zauważył niebezpieczeństwo) do wypadku nie doszło, jest nazywana zdarzeniem potencjalnie wypadkowym. Można wyróżnić trzy rodzaje takich zdarzeń:

Niebezpieczne zachowanie współpracowników - są to wszystkie zachowania pracowników, które mogą doprowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Przyczynami takich zachowań może być brak odpowiednich szkoleń z zakresu BHP, lekceważanie zasad lub pośpiech.

Niebezpieczne warunki pracy w zakładzie - tu odpowiedzialność spoczywa głównie na pracodawcy, bo to on powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy - środowisko, sprzęt infrastruktura. Niebezpieczne mogą być np niesprawne lub nieprawidłowo działające maszyny, zbyt duży hałas, nieoznaczone drogi, zapylenie powietrza.

Zdarzenia potencjalnie niebezpieczne - są one zależne od specyfiki wykonywanej pracy, najczęściej mówi się o nich w sytuacji uszkodzenia mienia, w których żadna osoba bezpośrednio nie brała udziału.

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe powinny również być zgłaszane pracodawcy, ponieważ ich wystąpienie oznacza, że coś należy poprawić/zmienić, by w przyszłości nie doszło do wypadku.

Podsumowanie

W środowisku produkcyjnym, w którym znajdują się różne maszyny, narzędzia i materiały, ryzyko wystąpienia wypadków, incydentów, a także zdarzeń potencjalnie wypadkowych jest dość wysokie. Dlatego tak ważne jest, aby firmy produkcyjne podejmowały wszelkie działania mające na celu zapewnienie najwyższego poziomu bezpieczeństwa swoim pracownikom.

Szkolenie pracowników i stosowanie się do zasad BHP jest bardzo ważne. Jednak nawet w przedsiębiorstwach, które przykładają najwyższą staranność do zapewnienia odpowiednich warunków pracy, dochodzi do wypadków, incydentów i zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Ważne, by wtedy odpowiednio zareagować: udzielić pierwszej pomocy (w przypadku wypadków), wyjaśnić okoliczności i wyeliminować (potencjalne) zagrożenie.